نسخه مختصر مصباح المتهجّد به شماره 13547 در کتابخانه مجلس شورای اسلامی

مصباح المتهجّد اثر شیخ طوسی (درگذشته 460ق)، متن شیعی کهن است در موضوع ادعیه و زیارات ایام و مناسبت‌های دینی. این اثر با توجه به جایگاه ویژه مؤلف آن در میان علمای شیعه، از اهمیت بالایی در میراث مکتوب شیعه برخوردار است. کهن‌ترین نسخه خطی شناخته شده مصباح المتهجّد، نسخه کتابخانه آستان قدس رضوی است که به قلم ابومسعود عبدالجبّار بن علی بن منصور نقّاش رازی، در 23 صفر 502 هجری کتابت شده است.

مصباح المتهجّد چندین بار از سوی علمای مختلف تلخیص و به‌گزین شده است که برخی از آنها همچون علامه حلّی و سید عبدالله شبّر از علمای مشهور و برجسته شیعه به شمار می‌آیند. اما قاعدتاً مهم‌ترین نسخه مختصر آن را باید تلخیصی که به دست مؤلف آن، شیخ طوسی انجام شده، به شمار آورد. این تلخیص معمولاً تحت عناوین مختصر مصباح المتهجّد، مختصر المصباح و گاه حتی مصباح صغیر شناخته می‌شود.

از مصباح صغیر، همانند نسخه کامل مصباح المتهجّد، نسخه‌های خطی متعددی باقی‌مانده است. کهن‌ترین آنها، نسخه شماره 13547 در کتابخانه مجلس شورای اسلامی است که مطابق انجامه آن، در ماه صفر سال 578 هجری کتابت شده و نسخه‌ای بسیار ارزشمند و پراهمیت به شمار می‌آید. این نسخه دارای 240 برگ در قطع 15×21 سانتی‌متر و متن هر صفحه شامل 14 سطر می‌باشد و به خط نسخ کهن و معرّب نوشته شده است.

در بالای صفحه نخست نسخه، به خط سرخ رنگی این عبارت عربی نوشته شده است: «ما علیه بالحمرة فهو من نسخة مصحّحة مقروءة علی بعض الفضلاء، وما علیه بالسواد کانت بضبط اصله فهو من نسختین بخط ابن السکون وأحدهما صحّحها الشیخ ابن ادریس رحمه الله.» همچنین در همین صفحه، پایین عنوان کتاب و نام مؤلف، دعای حج از کتاب «روضة العابدین» شیخ کراجکی (درگذشته 449ق) نوشته شده است.

همچنین در صفحات پایانی نسخه، در حاشیه انجامه نسخه، از چند شخص نام برده شده که به علت پارگی نسخه، نام همه آنها قابل تشخیص نیست؛ و در پایان آن اشاره شده که این نوشته، به خط مؤیّدالدین ابن علقمی (درگذشته 656ق)، وزیر شیعه مذهب آخرین خلیفه عباسی المستعصم بالله است. با استناد به این نوشته، برخی چنین احتمال داده‌اند که این نسخه به خط ابن علقمی، یا لااقل در تملک وی بوده است.