قيس بن سعد بن عباده

نامش قيس، كنيه‌اش ابوعبدالله، پدرش سعد بن عباده، رييس قبيله خزرج بود و مادرش فكهيه نام داشت. ولادتش را اندكي پيش از ظهور اسلام دانسته‌اند. او در همان روز‌هاي نوجواني و در سن ١٢ سالگي به پيامبرخدا_{(صلی الله علیه و آله)} گرايش يافت و به گروه مسلمانان پيوست و از صحابه مكّي پيامبر_{(صلی الله علیه و آله)} شمرده مي‌شود.

با پيامبرخدا_{(صلی الله علیه و آله)} به مدينه هجرت كرد و پس از غزوه بني‌المصطلق، در همه جنگ‌‌هاي آن حضرت شركت داشت. در مكه كنار رسول الله_{(صلی الله علیه و آله)} و در مدينه همگام با آن حضرت بوده و خدمات فراواني را در جبهه‌‌هاي جنگ به اسلام و پيامبر_{(صلی الله علیه و آله)} نموده است.

حضور در واقعه غدير

طبق نقل ابن اثير در «اُسدالغابه»، قيس بن سعد در واقعه غدير حضور داشت و با توجه به ايمان عميقي كه به پيامبر_{(صلی الله علیه و آله)} و بيانات آن حضرت داشت، يكي از دوازده نفري است كه با ابوبكر، روياروي شد و در اثبات فضيلت و حقانيت علي_{(علیه السلام)} دفاعيه‌‌هاي فراواني را ارائه كرد. علي_{(علیه السلام)} او و همراهانش را به آرامش دعوت كرد و آنان به اعتراض كلامي بسنده كردند.

حضور در نبرد‌هاي دوران امام علي و امام مجتبي_{(علیهما السلام)}

قيس بن سعد در نبرد‌هاي جمل، صفين و نهروان، حضوري چشمگير داشت و به جانبازي پرداخت و جراحاتي برداشت. او در دوران علي_{(علیه السلام)} به فرماندهي شرطة‌الخميس رسيد و از ياران با وفاي علي_{(علیه السلام)} بود. [1]

قيس بن سعد دركنار علي_{(علیه السلام)} افتخار مي‌كرد و به خود مي‌باليد كه همگام با شخصيتي است كه محبوبترين فرد در نزد خدا و رسول_{(صلی الله علیه و آله)}‌ است.

ايشان، همچنين مدتي را از ناحيه علي_{(علیه السلام)} فرماندار آذربايجان بود ودر زمان امام مجتبي_{(علیه السلام)} از فرماندهان و پيشقراولان سپاه آن حضرت به شمار مي‌رفت و پس از امام مجتبي_{(علیه السلام)} جزو محبّان و پيروان امام حسين_{(علیه السلام)} بوده است.

بازگشت به مدينه و لبيك دعوت الهي

چنان‌که از ماجراي زندگي وي برمي‌آيد و ابن‌اثير به آن اشاراتي رمزي و كوتاه نموده، قيس در سال ١٩ پس از هجرت، در فتح مصر شركت كرد و مدتي را همانجا ساكن شد تا اينكه در ماجراي اعتراض و شورش مردم مدينه عليه عثمان و قتل وي و خلافت علي_{(علیه السلام)} به مدينه بازگشت. او همچنين در كوفه، در كنار اميرمؤمنان_{(علیه السلام)} بود
و پس از شهادت آن حضرت، به مدينه بازگشت و در آغاز امامت امام حسين_{(علیه السلام)}
سال ۶١ ه‍ .ق، در مدينه دار فاني را وداع گفت و در بقيع مدفون گشت. [2]

[1]. پيغمبر و ياران، ج۴، ص٢٣٢.

[2]. ر.ك: اسدالغابة، حرف ق.