مأخذشناسی حج و حرمین شریفین در مغرب اسلامی

یکی از دستاوردهای حج‌گزاری مغربیان، ثبت خاطرات، مشاهدات و رخدادهای این سفر بوده است. گرچه عموم اهل علم موفق به ثبت خاطرات خود نشده‌اند، اما میزان اهتمام به این امر در مغرب بیشتر از هر نقطه دیگری از سرزمین‌های پهناور اسلامی بوده است. نگاشته‌های مغربیان در حوزه حج و حرمین منحصر در سفرنامه نبود؛ بلکه آثار آنها درباره تاریخ‌نگاری حرمین شریفین و مناسک‌نگاری حج نیز قابل توجه است. میراث حج مغربی گرچه در برخی ادوار پر برگ و بارتر است، اما تاریخی ممتد و ماندگار دارد.

اهتمام به مغرب اسلامی، برآمده از گنجینه عظیم علمی این سامان در موضوعات مرتبط با حج و حرمین است. از آنجا که منبع‌شناسی یکی از اصول اولیه پژوهش، به ویژه در موضوعات تاریخی است، پژوهشکده حج و زیارت تدوین مأخذی دربرگیرنده آثار مغربیان درباره حج و حرمین و آنچه درباره آثار مغربیان در اين حوزه به عربی و فارسی نگاشته شده را در دستور کار قرار داد. ازاين‌رو دبيرخانه همايش این مهم را برعهده گرفت.

کتاب پيش‌رو در سه بخش به معرفي مختصر آثار مغربيان در حوزه حج و حرمين و آثاري که درباره حج‌گزاري مغربيان به زبان‌هاي عربي و فارسي نگاشته شده در سه محور سفرنامه‌ها، تاريخ‌نگاري و مناسک‌نگاري پرداخته است تا راهگشايي براي پژوهشگران اين حوزه باشد.