بررسی مبانی فکری و اعتقادی عاملان تخریب بقیع

آیت الله «محمد قائنی» در گردهمایی بین المللی «بقیع، حرم اهل‌بیت(ع) و اصحاب پیامبر اکرم (ص)» که به مناسبت هشتم شوال سالروز تخریب حرم ائمه بقیع علیهم‌السلام و به همت پژوهشکده حج و زیارت به صورت حضوری و مجازی در قم برگزار شد، با اشاره به تخریب قبور بقیع، عنوان کرد: موضوع تخریب قبرستان بقیع، سابقه تاریخی و زیربنای اعتقادی دارد.

این نویسنده و پژوهشگر عرصه حج و زیارت تصریح کرد: تخریب مضجع شریف حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام که بعد از شهادت آن حضرت اتفاق افتاد، زیربنای اعتقادی و مذهبی نداشت، بلکه به خاطر محو نور الهی و بدون هیچ استدلالی صورت گرفت، چون قبر حضرت امام حسین علیه‌السلام، عَلَمی بود از اعلام الهی که منشأ جذب انسان‌های آزاده و موجب ماندگاری آن حادثه عظیم تاریخی در اذهان همه آزادگان بود که دشمنان اهل بیت علیهم‌السلام این عمل شنیع را انجام دادند.

آیت الله قائنی ادامه داد: آنچه در قضیه بقیع اتفاق افتاد و اختصاصی به قضیه بقیع نداشت و قبور دیگر اولیا نیز هدف و مورد هدم قرار گرفت، زیربنای اعتقادی داشت و عاملان این موضوع، وظیفه شرعی و دینی خود می‌دانستند که قبور بقیع را مورد هدم قرار دهند.

وی یادآور شد: این حادثه که بیش از 90 سال پیش توسط وهابیت اتفاق افتاد و در ادامه آن، داعشی‌ها احیاگر آن دوره و نمایانگر همان فکر و عقیده بودند و به همان بهانه‌هایی که در آن عصر بود، این عمل در عراق و شامات تکرار شد.

استاد حوزه علمیه قم تصریح کرد: با توجه به اینکه این اتفاق به عنوان زیربنای فکری و عقیدتی رخ داده است، برای تقابل با این قضیه باید مبانی اعتقادی مورد توجه قرار گیرد و اهل علم و فضل و پژوهش این موضوع را تبیین کنند و به این موضوع توجه کنند که آیا این کار درستی است و مبانی فکری اهل سنت و تراث تاریخی و حدیثی اهل سنت چنین اقتضائاتی دارد که قبور اولیا مورد هدم قرار گیرد و حتی مزار حضرت رسول استثنایی ندارد؟

آیت الله قائنی اضافه کرد: بهانه آنان شاید این است که در توان آنان در این خصوص نبوده و نیست و البته آرزویی است که اولیای آنها اظهار کردند که امید به محو این اثر دارند. بر همین اساس، سال گذشته برخی پژوهشگران پیشنهاد کردند که در رابطه با مسئله بقیع، مختصری پژوهش داشته باشیم تا خدمتی در این مسیر باشد. ما این بحث را جدای از بحث تقابل مذهبی می‌بینیم که تراثی که از اهل سنت و متون اهل سنت وجود دارد، آیا چنین فکر و مطلبی را به دنبال دارد یا نه؟

وی بیان داشت: ما متون اهل سنت را جمع آوری کردیم و زیربنای فکری آنان را مورد بررسی قرار دادیم، از دو ناحیه بحث را دنبال کردیم، هیچ مسلمانی تردیدی در اعتبار اقوال امامان ندارد و ما ائمه معصومین را به عنوان جزئی از مسلمانان و راویان احادیث در نظر گرفتیم؛ اگر به عصمت و امامت حضرت علی علیه‌السلام توجه نکنیم، صحابی بودن امام علی علیه‌السلام را می‌توانیم مد نظر قرار دهیم، ما روایات اهل سنت را بررسی کردیم و مشاهده کردیم که هیچ روایتی دلالت بر این مسئله ندارد.

این نویسنده و پژوهشگر عرصه حج و زیارت افزود: یک روایت از پیامبر اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله وجود دارد که بنای قبور به عنوان مساجد جایز نیست، نباید قبر را به گونه ای مشرف بسازد و چند متر ارتفاع داشته باشد؛ یعنی ساختن قبر این است که با سنگ و آجر متصل به زمین بسازند. در روایات داریم قبری را که می‌سازید از زمین به اندازه چهار انگشت و یک وجب فاصله داشته باشد و خاکی را که از قبر درمی آورید، بیشتر از آن در قبر قرار داده نشود.

آیت الله قائنی تصریح کرد: ضریح بقاع متبرکه هر مقدار ارتفاع داشته باشد، قبر محسوب نمی شود، بلکه ساخته روی قبر است و دیوارها و رواق و حرم‌ها به عنوان حریم قبر هستند. منظور از ساختن مسجد و معبد در اطراف قبر غیر از ساختن حرم است، اما حریمی که سرما و گرما را از زائر دور کند و محلی برای حضور زائر باشد، اشکال ندارد.

وی با اشاره به کتب اصولی مراجع و سیره مسلمین، عنوان کرد: سیره به عنوان دلیل قاطع که از نظر ما شیعیان و اهل سنت بالاتر از اجماع است و اگر در برخی کتب عنوان نشده، چون کمتر از سیره را گفتند معتبر است و اجماع بخشی از سیره است.

این نویسنده و پژوهشگر عرصه حج و زیارت ادامه داد: بنای حول و اطراف قبر اگر در حد شرک و کفر باشد، آیا مقبول است که سیره مسلمین بر این جهت باشد که اگر اینگونه بود، تابعین و صحابه به این موضوع اعتراض می‌کردند و ائمه معصومین علیهم‌السلام نیز اگر انحرافی مشاهده می‌کردند، قطعا تقیه نمی کردند و نسبت به آن موضع خویش را اعلام می‌کردند.

آیت الله قائنی با اشاره به تخصیص بردار بودن هر عامی، تصریح کرد: با توجه به پژوهش انجام شده، هیچ فردی از نظر فکری و زیربنای اعتقادی جرئت نمی‌کند بگوید هدم قبور وظیفه شرعی است و زیارت قبور کفر است.