آینده‌پژوهی تأثیر سند چشم‌انداز 2030 عربستان بر مدیریت حج

نوشته علی اکبر فهیمی (دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه تهران )

فصلنامه پژوهشنامه حج و زیارت، شماره 12، بهار 1400

مطالعه‌ رفتارهای دولت عربستان سعودی، به عنوان دولت میزبان حرمین شریفین و پیش‌بینی کنش‌های دولتمردان این کشور، همواره موضوعی مهم در حوزه مطالعات علمی پژوهشگران حوزه سیاست بوده است. در این نوشتار تلاش شده تا به کمک روش سناریونویسی، آیندة کوتاه مدت سیاست‌های کلان رژیم سعودی مبتنی بر چشم‌انداز 2030 که بر مدیریت حج نیز تأثیرگذار است مورد بحث قرار گیرد. پرسش اصلی مقاله این است که هر یک از سناریوهای محتمل در مورد چشم‌انداز 2030 بر حج چه تأثيري دارد؟ سناریونویسی یکی از روش‌های تحقیق، در آینده‌پژوهی است که در آن، مانند دیگر روش‌های آینده‌پژوهی فرضیه‌ای در نظر گرفته نمی‌شود. سناریوها بر اساس روش «جیمز دیتور» صورت‌بندی شده و مبنای آن موفقیت، شکست و یا اجرای ناقص برنامه‌ها و طرح‌های دولت آل سعود می‌باشد. هدف این مقاله، تصویرسازی کامل از آینده به‌گونه‌ای است که تمامی ابعاد آن مورد توجه باشد. سناریوها به گونه‌ای طراحی شد که گسترة اتفاقات پیش‌رو را مورد پوشش قرار دهد و می‌توان گفت هر اتفاقی در سال‌های پیش رو رخ دهد در چارچوب این سناریوها خواهد گنجید. این اتفاقاتِ سال‌های آینده است که نشان خواهد داد کدام سناریو به واقعیت نزدیک‌تر است؛ اما سناریوپردازی برای این صورت می‌گیرد که سیاستگذاران خود را برای شرایط مختلف آماده کنند.

کلیدواژه‌ها: عربستان سعودی، حج، آینده‌پژوهی، سناریونویسی، سیاست‌های کلان آل سعود، چشم‌انداز 2030.