دست‌نوشته‌های حج: ترجمه کتاب سفرنامه‌های حج ۱۹۱۰-۱۹۱۱

با توجه به اهمیت سفر معنوی حج، افراد بسیاری مشاهدات خود را در این سفر به نگارش درآورده‌اند و اطلاعات ارزنده‌ای از ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مرتبط با زيارت حج و حرمين را بيان کرده‌اند.

در اثر پیش رو که با عنوان دست نوشته‌های حج از یک سفرنامه حج به زبان فرانسوی ترجمه شده است، نخست از سازمان اقتصادی حج ایرانیان در عصر قاجار سخن گفته شده و پس از آن شهرهای جده و مکه منوره معرفی شده‌اند. همچنین برخی از مساجد، مقبره‌ها و دیگر آثار که از نظر مؤلف دارای اهمیت بوده‌اند، شناسانده شده‌اند. اشاره به برخی از آداب و رسوم در حرم مکی و مشاعر مقدسه مانند چراغانی و آتش‌بازی در منا، پذیرایی در خیمه‌گاه سر کنسول ایران و یاد کرد از محمل‌های سوری و مصری از دیگر مطالب کتاب است.

مؤلف کتاب آقای حسین کاظم‌‌زاده ایرانشهر (۱۲۶۲-۱۳۴۰ش) است. وی یکی از چهره‌‌های درخشان دوران مشروطه بود. ماهنامۀ ایرانشهر در برلین را، که یکی از بی‌بدیل‌ترین مجلات تاریخ مطبوعات ایران بود، منتشر می‌کرد و بدین گونه نقش بزرگی در بازیابی هویت ملی و روشنگری ایرانیان ایفا نمود.