رابطه قیام عاشورا و اندیشه حکومتی اسلام در نگاه شهید صدر

نوشته شهید محمدباقر صدر / ترجمه محمدمهدی رضایی

فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره 42، بهار 1399

در تحلیل حادثة عاشورا، سخنان و گفته‌ها و بررسی‌های بسیاری از دیدگاه‌های مختلف ارائه شده است. در مقالة حاضر، نگارنده از نگاه اندیشه حکومتی اسلام به انگیزة امام حسین(ع) در حادثه کربلا توجه کرده است. معرکه عاشورا در واقع با همه نامردی‌ها و نامرادی‌ها که در آن رخ داد، از وضع نظام حکومت اسلامی مایه می‌گرفت؛ يعني سیدالشهدا به عنوان امام و مشعلدار هدایت بشر، در پی آن بود که جریان حکومت را به سمتی سوق دهد که با جوهره تعالیم اسلام هماهنگ، و مبتنی بر دواعی الهی و معنوی باشد. امام(ع) هرچند خط خیز و چالش‌آفرین بودن این حرکت و عکس‌العمل‌های سخت نظام حاکم اموی را رصد کرده بود، اما این نمی‌توانست مانع اساسی بر سر راه قیام آن حضرت محسوب شود.

با همه جانفشانی و فداکاری بی‌مثال سیدالشهدا(ع) و یاران با اخلاص او و در نهایت اسارت خاندان پیامبر(ص) ـ همچنان که امام(ع) خود می‌دانست ـ توفیقی در تشکیل حکومت دینی حاصل نشد. اما در این تردیدی نیست که با شهادت امام(ع) در تقابل با نظام استبدادی اموی، اندیشه اسلامی حکومت در ذهن‌ها تثبیت گردید و حقایق عظیم این فکر، با خون نواده پیامبر(ص) بر سنگفرش تاریخ حک شد و تا همیشه باقی ماند.