محنة السب: تحلیل دوران اجبار بر سبّ امام علی (ع)

سّب که به معنای دشنام، اهانت، و نیز طبق نظر برخی مترادف لعن است‌، از نشانه‌های جامعه جاهلی است و در آموزه‌​های اسلامی به شدت از آن نهی شده است. قرآن کریم سب را نشانه کفر، دشمنی با خدا و نادانی مي‌داند و سب‌کننده را به عذاب دردناک در آخرت تهديد کرده است. همچنین، طبق روایات نبوی، سب مسلمان جایز نيست و حکم آن فسق دانسته شده است. این در حالی است که امويان در دوره‌ای از تاریخ اسلام، شخص والامقامی چون امام علی(ع) ـ که پیشگام در اسلام و دارای نقشی سترگ در گسترش آن بود ـ را سب، و حتي ديگران را بر اين کار مجبور مي‌کردند.

این رویداد غم‌انگیز تاریخ صدر اسلام در یک دوره مشخص حداقل شصت ساله از دوره معاویه تا عمر بن عبدالعزیز، به دستور حکام اموی در جامعه اسلامی ترویج می‌شده است.

نحوه اعمال این سیاست، چگونگی برخورد با آن و تأثیرات این سیاست بر عقاید، فقه و دیگر شؤون اجتماعی، موضوع کتاب «مِحنَة السَّب» است.

مؤلف در این کتاب، پس از مفهوم‌شناسی، به بررسی آیات و روایات منع سب در قرآن کریم و روایات پرداخته و پس از آن، از مراحل و تاریخچه سب ـ به ويژه دوره‌ای که اصطلاحاً محنت نامیده شده ـ سخن گفته است.

از دیگر مطالب مرتبط با سب می‌​توان به شیوه​‌های سبّ، سب‌کنندگان، دسته‌بندی واکنش‌​ها نسبت به این اقدام، سیاست اجبار بر سبّ و نتایج و پیامدهای آن اشاره کرد که در این پژوهش بدان‌ها پرداخته شده است.