دهمین پیش‌نشست کنگره بین المللی "بقیع؛ مدفن امامان و اصحاب" با موضوع «تحلیل فقهی، کلامی و تاریخی زیارت ائمه بقیع» برگزار گردید.

دهمین پیش‌نشست کنگره بین المللی "بقیع؛ مدفن امامان و اصحاب" به همت پژوهشکده حج و زیارت و با همکاری دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین و معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی قزوین و انجمن ایرانی تاریخ (قزوین)، با موضوع «تحلیل فقهی، کلامی و تاریخی زیارت ائمه بقیع» در روز دوشنبه ۱۱ دی ماه از ساعت ۱۰-۱۲ در محل دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، سالن علامه رفیعی برگزار گردید.در این نشست که در چهار بخش زیر برگزار شد:
۱. نقد تاریخی - کلامی بر وهابیت پیرامون زیارت و مزارها ؛ با ارائه‌ی : حجت الاسلام والمسلمین دکتر فنایی؛ استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی

۲. زیارت مطلوب؛ حق شهروندی مشروع نزد فرق اسلامی ؛ با ارائه‌ی : دکتر مهدی نوریان؛ استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی
۳. نقش و جایگاه بقیع در تاریخ اسلام؛ با ارائه‌ی : دکتر امیرحسین حاتمی؛ دانشیار گروه تاریخ فقه الحدیث
۴. تحولات روایی در تجویز و تحریم زیارت؛ با ارائه‌ی : دکتر داوود معماری؛ دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث

مطالب زیر توسط اساتید ارائه شد:

در اسلام سه‌گانه زیارت ، مزار و زائر مساله‌ای نوپدید نیست. پیروان همه ادیان وحیانی و عرشی برای قدیسانِ دین‌شان مزار بنا کرده و به زیارتشان می‌روند. امروز در نقاط مختلف جهان مزارها و معابدی وجود دارد که پیروان آنها به زیارت آنها می‌روند. مزار انبیای بنی‌اسراییل در جهان اسلام بسیار است. در مغرب زمین برخی کلیساها و مقابر قدیسان محل زیارت است. بر این اساس بنای مزار، برای اولیای الهی کاری نیست که اختصاص به مسلمین داشته باشد. پیروان ادیان شرقی مثل بودیسیم و هندویسیم، اماکن مقدس و معابدی دارند که به زیارت آنها می‌روند. علاوه بر انبیا الهی برای برخی از زمامداران و شخصیت‌های علمی و فرهنگی نیز بقعه‌ها و مقابری ساخته شده و مردم به زیارت و دیدن آنها می‌روند. درکشور مصر که یکی از کهن‌ترین تمدن‌های بشر پدید آمده است، بعضی از پادشاهان و فراعنه در زمان حیات خودشان مقابری برای خود آماده ساختند و مهم‌ترین این مقابر اهرام سه‌گانه است. مقبره تاج‌محل یکی از زیباترین از اماکن دیدنی و سیاحتی در هندوستان است که حاکم آنجا برای همسرش بنا کرده است. مقبره شاه اسماعیل سامانی در بخارا، نخستین و بهترین بنای معماری در جهان اسلام است. مقابر مفاخر ادبی، هنری، عرفانی، فلسفی و.... در آسیای مرکزی، آسیای صغیر و در بسیاری از شهرهای ایران و سایر نقاط جهان اسلام به چشم می‌خورد و محل زیارت علاقه‌مندان است. بر این اساس هیچ‌گاه در تاریخ تمدن بشری هیچ دانشمندی مخالف مزار و زیارت نبوده است. زیرا زائر در اماکن مقدس ادیان کاری جز عبادت ندارد. مشاهد مشرفه مکانی است که زائران با رفتن در این مکان توجه و تمرکزشان به حضرت حق است. زائر مرقد مطهر پیامبر اعظم و ائمه معصومین سلام الله علیهم هیچ‌گاه قصد پرستش پیامبر و امام را ندارند، بلکه در این اماکن مقدس تلاش می‌کنند با استمداد از معصومین ارتباط خود ار با خداوند قوی‌تر کنند. در نگاه پیروان اهل بیت علیهم السلام ، معصومین وجیه ِ عندالله هستند و زائرین با توسل به این ذوات مقدس از ایشان، تقاضای شفاعت نزد خدا می‌کنند، چون معتقد است پیامبران و ائمه به حق رسیده و قدرت شفاعت دارند. از این جهت از آبروداران نزد خدا طلب وساطت می‌کنند و علاوه بر شفاعت از آنها می‌خواهند که واسطه شوند تا خداوند مشکلات زندگی آنها برطرف کند. زائر اگر به امام برای دفع و رفع گرفتاری‌ها متوسل می‌شود معنایش این نیست که امام یا انبیا را معبود و رب می‌داند و برای آنها قدرت مستقل از خداوند قائل است بلکه براین عقیده است که آنها اولیا الهی‌اند و باذن الله می‌توانند مشکلات را رفع و حوائجش را بر آورده سازند. توسل یک امر طبیعی است هر انسانی برای رسیدن به خواسته‌اش متوسل می‌شود. مثلا برای روشن شدن منزل، چراغ را وسیله قرار می‌دهد و برای سیر شدن طعام‌ می‌‎خورند. خورشید وسیله‌ای برای گرما و نور و آب وسیله‌ای برای حیات و رفع عطش است. مشیت الهی بر این است که تمام کارهایش را از طریق اسباب و ابزار انجام دهد. از این رو تمام اشیای عالم مجاری امور و جنود حضرت حق‌اند. اولیاء الهی نیز مجرای هدایت و هادیان و داعیان الی الله هستند. همانگونه که از عرش وحی را به اهل زمین می‌رسانند، از زمین نیز سوال و دعای بشر را می‌توانند به عرش ببرند. به همین سبب عموم مردم برای ارتباط و قرب به حق تلاش می‌کنند تا به زیارت اولیای الهی بروند و از طریق آنها به حضرت حق متصل شده و خو استه‌های خود را طرح نمایند. طرفه آنکه در بسیاری از موارد به خواسته‌هایشان می‌رسند.‌ این مطلب سیره جاری مردم در گستره تاریخ بوده و هست. در قرن هشتم هجری احمد بن عبدالحلیم حرانی با زیارت، مزار، زائر، توسل ، شفاعت و... به مخالفت برخاست و همه این امور را در شمار شرک به خدا قرار داد و کسانی که قایل به زیارت و شفاعت و توسل بودند را مشرک دانست. دانشمندان و بزرگان مذاهب اربعه اهل سنت با عقیده او مخالفت کردند او بارها به زندان افتاد لیکن برعقیده باطل خود اصرار می‌ورزید. پس از مرگش، شاگرد او ابن قیم جوزی نیز عقاید باطل او را تبلیغ کرد. اندیشه ابن تیمیه پس از مخالفت علما چندان رونقی پیدا نکرد و به تدریج متروک شد. لیکن دو قرن بعد از مرگ او محمدبن عبدالوهاب نجدی مجددا این اندیشه باطل را احیا و عملیاتی نمود. محمد بن عبدالوهاب با نشر و بسط افکار ابن تیمیه به قلع و قمع و تخریب مزارها پرداخت و مزار بسیاری از اولیای الهی را در جهان اسلام غارت و سپس تخریب نمود و هزاران نفر از مسلمین به خصوص پیروان اهل البیت علیهم السلام را قتل عام نمود. محمدبن ابن عبدالوهاب در این راه از حمایت انگلستان برخوردار بود.

او باترویج اندیشه ابن تیمیه شیعیان و مخالفان خود را تکفیر نمود و مذهب تکفیر را رونق داد. محمدبن عبدالوهاب فکری جز کج اندیشی و تحجر و خشک مغزی و بسندگی به ظواهر شریعت نداشت و گمان می‌کرد با این سطحی‌نگری در صدد احیا دین است. استعمار پیر برای اسلام‌هراسی مردم اروپا بهترین استفاده را از این کج‌اندیشی نمود و با حمایت از وهابیت بذر تفرقه و اختلاف و خشونت را در میان مسلمین کاشت تا بتواند به راحتی کشورهای اسلامی را استثمار کند. شواهد بسیاری است که ریشه اصلی وهابیت در استعمار است، چون بیشترین سود را از این کج اندیشی، استعمارگران برده و می‌برند. گروهای تکفیری مانند القاعده، طالبان، دواعش و... از جمله گروهی‌هایی هستند که میراث‌خوار مکتب تکفیری ابن تیمیه و وهابیت‌اند. اینها به بهانه ترویج اندیشه ابن تیمیه و وهابیت از هیچ جنایتی فروگذار نکردند و به بهترین وجه، اقدام به اسلام هراسی کردند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی گروه‌های تکفیری وهابی با حمایت و هدایت آمریکا و انگلیس و رژیم صهیونیستی بیشترین مخالفت را با پیروان اهل البیت علیهم السلام نمودند. امروز بزرگترین چالش در مقابل نظام اسلامی، همین گروه‌های تکفیری عقب مانده و مرتجع هستند. شیرمرد میدان جهاد با این عمله استعمار در عصر حاضر سردار شهید سلیمانی بود. این مجاهد سرافراز تلاش زیادی برای نابودی این جماعت جلاد و عقب مانده نمود و سرانجام حامیان وهابیت آمریکا و اسرائیل و رژیم غاصب صهیونیستی او را مثل سالار شهیدان اربا اربا کردند. امیدواریم با جهادتبیین جهان اسلام از این جلادان کج اندیش رهایی یابد.